ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΚΚΟΥ ΚΥΡ. ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΕΠΙ ΤΗ ΕΠΕΤΕΙΩ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΡΚΑΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΡΚΑΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
ΣΤΙΣ 8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2003
Εξοχώτατε Κύριε Πρόεδρε,
Σεβασμιώτατε,
Κύριοι Υπουργοί,
Κύριοι Βουλευτές,
Κύριοι Δήμαρχοι,
Κύρίες και Κύριοι,
Σήμερα, εκατόν τριάντα επτά χρόνια από την ημέρα της θυσίας των ακαταμάχητων αγωνιστών της Ορθοδοξίας και του έθνους, των αθανάτων της ελευθερίας προμάχων, του φλογερού ρασοφόρου Ηγουμένου Γαβριήλ, του θρυλικού Γιαμπουδάκη και των υπολοίπων εννεακοσίων υπερασπιστών του Αρκαδίου, οι οποίοι, αντί να πέσουν στα χέρια των εχθρών, έβαλαν φωτιά στις πυριτιδαποθήκες, και ανατινάχθηκαν στον αέρα, ως περιφλεγή μετέωρα, καταυγάζοντας δια παντός τους ουρανούς της αρετής και της υπερηφάνειας, προσερχόμαστε, περιδεείς προσκυνητές, στον χώρο αυτόν του μαρτυρίου και της θυσίας τους, στον τόπο αυτόν, τον επίγειο μαζί και ουράνιο, που ονομάζεται Αρκάδι, για να στέψουμε κι εμείς με τον αμαράντινο της δόξης στέφανο την ιερή μνήμη τους.
Κατά την ιερή αυτή στιγμή οι λογισμοί μας στρέφονται ευλαβείς και ευγνώμονες προς τη μνήμη όλων εκείνων των επωνύμων και ανωνύμων μαρτύρων του Αρκαδίου, που μέτρησαν το δώρο της δικής τους ζωής με το δώρο της εθνικής ελευθερίας, και βεβαιώθηκαν πως το δεύτερο είναι πιο βαρύτιμο από το πρώτο, και της το πρόσφεραν με λεβεντιά και αυτοθυσία. Τα ιερά σφάγια του ολοκαυτώματος του Αρκαδίου θυσίασαν τη ζωή τους με ελεύθερη προαίρεση, για να λυτρώσουν την πατρίδα τους από το όνειδος της δουλείας, και υπέγραψαν έτσι ανεξίτηλα την Ιστορία μας με το αίμα τους, αφίνοντας αιώνια τη μνήμη της λεβεντιάς τους στους επερχόμενους, σαν μια ιερή σκυτάλη των ατέρμονων αγώνων για το φιλότιμο και την πατρίδα, την καταξίωση και την ελευθερία.
Η θυσία του Αρκαδίου μεταμόρφωσε και μετέπλασε την ιστορική αυτή Μονή σε ιδέα εθνική και σε δύναμη ιστορική, η οποία αποτέλεσε τον άσβεστο φάρο, που φώτισε τη μετέπειτα πορεία των Ελλήνων της Κρήτης προς το δρόμο της τιμής και του χρέους, που αποτελούσαν πάντοτε τη μοίρα και τη δόξα του έθνους μας. Με το ολοκαύτωμα του 1866 έγινε το Αρκάδι η μυστική βάτος της Γραφής, η «φλεγόμενη και μη καιομένη», που το πυρ της τροφοδότησε η φλόγα της πίστεως και το φως της ελπίδας. Εξήστραψε, ως μετέωρο πάμφωτο, του οποίου η ακτινοβολία δεν έπαυσε να πληροί από θάμβος, και να εμπνέη τις ψυχές των υποδούλων Κρητών. Μέσα από την τέφρα, και τη σποδό και τα καπνίζοντα ερείπια του ολοκαυτώματος του Αρκαδίου αναπήδησαν λεοντόθυμοι εκδικητές και ελευθερωτές, που ανανέωσαν τα αθάνατα προγονικά τρόπαια, συντρίβοντας τα δεσμά της δουλείας. Μέσα από τη συμφορά μια νέα στρατιά αναδύθηκε, που διέλυσε τα αβυσσαλέα κύματα του εχθρού, και έτσι η ελευθερία αναστηλώθηκε, η Κρήτη αναστήθηκε, και η αποκατάστασή της στους κόλπους της ελεύθερης πατρίδας επιτεύχθηκε.
Έκτοτε το Αρκάδι μετουσιώθηκε σε πνευματική κολυμβήθρα εθνικού και θρησκευτικού αναβαπτισμού. Έγινε δύναμη συνεκτική και πηγή εμπνεύσεως και καθοδήγησης. Ίσταται αθάνατο, για να διακηρύττη σ’ όλο τον κόσμο ότι το πνεύμα και η ελευθερία είναι η αλήθεια, για την οποία οφείλουν οι ελεύθεροι λαοί να θυσιάζουν τα πάντα, για να σωθή το υψηλό νόημα της πνευματικής τους ζωής και η ακατάλυτη αξία του πολιτισμού τους. Ίσταται αθάνατο, φάρος πάμφωτος και τηλαυγής, για να ακτινοβολή μέσα στους αιώνες, σ’ όλη την έκπαγλη καθαρότητάς του, το ελληνορθόδοξο βίωμα, ότι η ανθρώπινη τιμή και αξιοπρέπεια, που έχει εξαγοραστή με το αίμα του Χριστού, αυτή είναι η ύψιστη αξία μέσα στην Ιστορία. Ίσταται αθάνατο, για να διαλαλή τη μεγάλη αλήθεια, ότι οι αγώνες της ελευθερίας και των μεγάλων θυσιών είναι αγώνες έθνους και Εκκλησίας μαζί, γιατί η Εκκλησία μας είναι αυτό το ίδιο το έθνος μας στα ιερά και άγια αισθήματά του, είναι η ψυχή του, η κύρια ηθική του δύναμη και η ανώτερη πνευματική πνοή του. Με την Ορθόδοξη Εκκλησία μας έζησε και δοξάστηκε το γένος μας. Σ’ αυτήν έβρισκε τη δύναμη της αντοχής, αντλώντας την παρηγοριά και την ελπίδα, τον πόθο και την καρτερία για λύτρωση και σωτηρία, για λευτεριά και δικαίωση. Γαλούχησε η Εκκλησία μας το γένος των Ελλήνων με ιδανικά αντίθετα προς τον ατομισμό, και αποκάλυψε πίσω από το βαθύ και τρομερό σκότος του θανάτου τη μέγιστη χαρά της Αναστάσεως, πλάθοντας έτσι ένα λαό, γεμάτο μυστικιστικές εξάρσεις, ένα χριστιανικό έθνος, έτοιμο να αναμετρηθή με τον θάνατο για της ζωής τα μέγιστα. Με την ενότητα εκείνη, που μέσα στους μαύρους αιώνες της δουλείας εγεώργησε η Εκκλησία μας, αγωνίζετο για την ελευθερία της πατρίδος του, αλλά και για την πίστη του, για την τιμή του Θεού, που πίστευε. Με την ελπίδα της αναστάσεως και της αθανασίας να τους φλογίζη τα στήθη παράδιναν οι Έλληνες την ζωή αυτή, αλλά δεν λυγούσαν, και δεν προσκυνούσαν τον κατακτητή.
Η αλήθεια αυτή βγαίνει μέσα από το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου. Βγαίνει μέσα από την Ιστορία του έθνους μας. Είναι πολύτιμη κληρονομιά, και δεν μπορούμε να παραθεωρούμε τα αδαμάντινα αυτά ερείσματα της φυλής μας, χωρίς να πληρώσουμε βαρύ τίμημα.
Πάνω στα ίδια αυτά ερείσματα στηρίχθηκε και ο κυπριακός ελληνισμός στους πολυαίμακτους αγώνες του για την ελευθερία. Το ίδιο πνεύμα, το πνεύμα της θυσίας του Αρκαδίου, ενέπνευσε τον ελληνισμό της Κύπρου, και τον αφύπνισε, και την 1η Απριλίου 1955 ανέστη θεοείκελος, θραύοντας τα σκληρά δεσμά της δουλείας του. Το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, ως θρύλος, ενέπνεε τη σκέψη, φλόγιζε τις ψυχές, και θέρμαινε τις καρδιές των αγωνιστών της ΕΟΚΑ, οι οποίοι με βαθιά πίστη στον Θεό και στην Ελλάδα εμάχοντο υπέρ πίστεως και πατρίδος.
Στο πυρπολημένο κρησφύγετο του Αυξεντίου στο μοναστήρι του Μαχαιρά θα δη κανείς κατοπτριζόμενες ανταύγειες από το φως της αγίας φλόγας του ολοκαυτώματος του Αρκαδίου. Ο Σταυραετός του Μαχαιρά, ο Γρηγόρης Αυξεντίου, πιστός στις επιταγές της Ιστορίας, παρέμεινε στη θέση του, όπως ο Γαβριήλ στο Αρκάδι, και έγινε πυρήνας θρύλου και τα αέτια πτερά της εθνικής μας αναγεννήσεως.
Αλλά, καθώς σήμερα στεκόμαστε μπροστά στις ολόφωτες σκιές των μαρτύρων του ολοκαυτώματος του Αρκαδίου, οφείλουμε, πέρα από τον δίκαιο εορτασμό και την εθνική καύχηση, να αναρωτηθούμε πως πρέπει να λειτουργήσουμε μέσα στην Ιστορία μας, πως πρέπει σήμερα να ζούμε, για να εξακολουθούμε να είμαστε Έλληνες, και να αξίζουμε την αθανασία.
Η σημερινή επέτειος του ολοκαυτώματος του Αρκαδίου δεν είναι απλώς απόδοση τιμής σ’ αυτούς, που έφυγαν. Δεν είναι απλώς μια ευλαβική αναπόληση και έκφραση θαυμασμού και ευγνωμοσύνης σ’ αυτούς, που ο έρωτας της ελευθερίας κατέφλεξε την ψυχή τους, και τους έσυρε στην αιώνια δόξα και αθανασία. Είναι και συνεχής υπόμνηση σ’ εμάς τους μεταγενέστερους του χρέους και της οφειλής, που μας δίδαξε η θυσία τους.
Ο Αρκάδι είναι πηγή, από την οποία εκρέουν μείζονα μηνύματα, και από την οποία διαβιβάζονται φωτεινή οδοδείκτες για την επώδυνη πορεία επιβίωσης του ελληνισμού μέσα στους σημερινούς βαρυφορτωμένους από σκιά και ομίχλη δίσεκτους καιρούς μας.
Η θυσία του Αρκαδίου διδάσκει πως η ελευθερία είναι η κορωνίδα των ανθρωπίνων αξιών, γιατί μόνη αυτή αναστηλώνει την προσωπικότητα του ανθρώπου, και εξασφαλίζει τη αξιοπρέπειά του. Το Αρκάδι, ορόσημο πάμφωτο και αιματηρό, διδάσκει πως, χωρίς θυσίες, χωρίς αντίσταση, χωρίς κινδύνους, χωρίς αίμα, ο κατακτητής, ο οποιοσδήποτε κατακτητής, δεν εξουδετερώνεται, και δεν νικάται, η ελευθερία δεν αποκαθίσταται και η αξιοπρέπεια και η τιμή δεν κατοχυρώνονται. Η βία και η αδικία συντρίβονται, και υποχωρούν, όταν βρεθούν αντιμέτωπες με την ψυχική δύναμη εκείνων που έχουν αποφασίσει να πέσουν για την πίστη τους και πατρίδα τους. Το Αρκάδι διδάσκει πως το δίκαιο μπορεί να ναυαγή, αλλά ουδέποτε καταποντίζεται. Η αλήθεια μπορεί να σταυρώνεται, αλλά ουδέποτε πεθαίνει. Παραμένει αιώνια ζωντανή, και λάμπει ως ανάσταση και χαροποιό φως. Διδάσκει ακόμη το Αρκάδι ότι οι αγώνες για να τελεσφορήσουν, προϋποθέτουν ενότητα ψυχική, υψηλό συμπνευματισμό. Με ομοψυχία και συναντίληψη είναι απόλυτα βέβαιο ότι αποβαίνει ανίσχυρη κάθε απειλή και «αποστρακίζεται, πυκτεύουσα είς βράχον», κάθε απόπειρα επιβολής.
Σήμερα, που η αγωνία μπροστά στις ύπουλες επιδιώξεις και τους δορυκτητορικούς οραματισμούς καταχθονίων δυνάμεων συνέχει το έθνος μας. Σήμερα, που ο αιματηρός διαμελισμός της Κύπρου (κράτους ανεξαρτήτου, μέλους των Ηνωμένων Εθνών) για τριάντα σχεδόν χρόνια συνεχίζεται, και το υπέροχο επιστέγασμα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, η ελευθερία, ελεεινά κακοποιείται από το ιστορικό κακούργημα της εισβολής και της παρατεινόμενης τουρκικής κατοχής, να ενστερνιστούμε πρέπει όλοι οι Έλληνες το παράδειγμα του ηρωισμού και της αυτοθυσίας των μαρτύρων του Αρκαδίου, αλλά κυρίως να ενστερνιστούμε την υπέρτατη επιταγή της εθνικής ενότητας, γιατί μόνο η εθνική ενότητα μπορεί να μας βγάλη από τον εχθρικό κλοιό, που μας περιβάλλει, και από τους παντοειδείς κινδύνους, τους οποίους επεσώρευσε ο εσμός των επιβούλων εχθρών μας.
Σήμερα, που η δίδυμη αδελφή της ηρωοτόκου Κρήτης, η Κύπρος, μάχεται μέσα στην αλυτρωτική της αγωνία, με αρετή και τόλμη κατά τον ποιητή, να ξαναδώση το πρωτείο της ζωής στην ελευθερία, αγωνίζεται με την αρχέγονη ψυχή της, την αρκαδική, να αναστηλώση την ελευθερία, τη δημοκρατία, τη δικαιοσύνη και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, που καθημερινά δολοφονούνται από την τουρκική κακουργία, ένα μέσο άμυνας έχουμε: τη συνένωση, τη σύσφιγξη και τη συσπείρωση των πανελλήνων, προκειμένου να υπερασπιστούμε τα απαράγραπτα δίκαια του ελληνισμού.
Περίοδο ελπίδας, αδελφοί Κρήτες, αλλά και αγωνίας, διέρχεται σήμερα ο ελληνισμός της Κύπρου. Ελπίδας, γιατί η Κύπρος με την ουσιαστική βοήθεια της Ελλάδας, με τη σύνεση, τη δεξιοτεχνία και την εθνική υπευθυνότητα της Ελληνικής Κυβέρνησης και όλου του ελλαδικού πολιτικού κόσμου, τους οποίους και θερμότατα ευχαριστούμε, βρίσκεται ήδη στα κράσπεδα της ευρωπαϊκής της ολοκλήρωσης, στην είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και προσβλέπει σ’ ένα καλύτερο μέλλον, σ’ ένα μέλλον ειρηνικής συνύπαρξης και αρμονικής συμβίωσης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, μέσα σε μια Κύπρο ενωμένη και σε συνθήκες ασφάλειας, ελευθερίας, ισότητας, ειρήνης, δημοκρατίας και δικαιοσύνης. Αγωνίας, γιατί η τουρκική επιβουλή σε βάρος της Κύπρου συνεχίζεται. Το αιμοσταγές μαχαίρι του τουρκικού μίσους, που βυθίστηκε στην καρδιά της Κύπρου, εξακολουθεί ακόμη να είναι εκεί, και η καρδιά αιμάσσει και αιμορροεί. Τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής εξακολουθούν να βρίσκωνται στην Κύπρο. Οι έποικοι εξακολουθούν να ζουν στα σπίτια μας. Αγωνίας, γιατί η Τουρκία εξακολουθεί να παραχαράσση την ιστορική πραγματικότητα με τη συστηματική καταστροφή της ελληνορθόδοξης πολιτιστικής κληρονομιάς μας, που αποτελεί μαρτυρία και σφραγίδα εθνικής ταυτότητας. Αγωνίας, γιατί η Τουρκία εξακολουθεί να ασχημονή μπροστά στην αιματηρή αλήθεια του κυπριακού δράματος. Εξακολουθεί να βιάζη επί σκηνής την αλήθεια, και να παραμορφώνη το πρόσωπο της ιστορικής πραγματικότητας με τη βίαιη παραμόρφωση του ιστορικού, δημογραφικού και πολιτιστικού προσώπου της νήσου μας.
Αλλά ο κυπριακός ελληνισμός, μπροστά στην τουρκική αυτή κακουργία, ατενίζοντας το Αρκάδι, λαμβάνει δύναμη και κουράγιο και γεμάτος αυτοπεποίθηση, που δεν χρειάζεται, ούτε σωβινιστικές εξάρσεις, ούτε έξαλλες εκδηλώσεις, ούτε υπερβολές και νευρικότητα, αγωνίζεται για το δίκαιο από το δρόμο του δικαίου, με την πρόθεση να μην αδικήση κανένα, αλλά και να μη δεχθή τη συνέχιση της αδικίας σε βάρος του. Κυβερνημένος από την επίγνωση των δεδομένων και από τη σύνεση, που επιβάλλει η πορεία του, και όχι από ορμέμφυτα, που οδηγούν σε ρατσιστικές μισαλλοδοξίες, κινείται, ως πολιτισμένος λαός, μέσα στους δρόμους, που αναγνωρίζει ως θεμιτούς ο διεθνής νόμος, και αγωνίζεται να κερδήση αυτό, που είναι το όνειρο όλων των συνειδητών ανθρώπων σήμερα: την ειρήνη, τη δικαιοσύνη, την ελευθερία, την ισότητα, την ασφάλεια και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Αρνείται όμως να αποδεχθή τον διαχωρισμό της πατρίδας του ως κατάσταση μόνιμη, ως τελεσιδικία στο διηνεκές. Αρνείται να μεταθέση την απελευθέρωση των σκλαβωμένων εδαφών του στη σφαίρα των αλυτρωτικών θρύλων. Αρνείται να αποδεχθή την εκποίηση της Ιστορίας του, του πολιτισμού του, της γλώσσας του, της θρησκείας του, της εθνικής συνείδησής του. Αρνείται να γίνη ένα παλίμψηστο της Ιστορίας.
Ειρηνική συνύπαρξη και αρμονική συμβίωση μέσα σε μια ομόσπονδη ενωμένη Κύπρο, ναι. Συγκάτοικοι της ελευθερίας και της αγάπης, ναι. Την ταυτότητά μας όμως την εθνική δεν την απαρνούμαστε. Είμαστε Έλληνες ορθόδοξοι χριστιανοί. Αυτός είναι ο τίτλος μας. Αυτή είναι η σφραγίδα μας. Αυτή είναι η παράδοση και η κληρονομιά μας. Αυτή είναι η δύναμή μας, με την οποία επιβιώσαμε για τρεις χιλιάδες χρόνια στη νήσο αυτή των Αρκάδων προγόνων μας, και δεν είμαστε διατεθειμένοι να την ξεπουλήσουμε με οποιοδήποτε αντάλλαγμα.
Ο κυπρακός ελληνισμός, με την αντοχή των αρετών του, την αφοσίωση στη γλώσσα του, την Ιστορία του και την Ορθοδοξία του, θα αντέξη και με την αειθαλή εφηβεία του, που αποτελεί την αθάνατη αρετή των Ελλήνων, θα ξαναϋφάνη την Ιστορία του, ξαναζωντανεύοντας την ελευθερία του.
Δεν είναι για να σβήση από τον χάρτη ο ελληνισμός της Κύπρου, γιατί είναι σάρκα από τη σάρκα του γένους των Ελλήνων, του αρχαιότερου αυτού διδάχου της ελευθερίας.
Ακούστε τα αθάνατα και ακαταμάχητα λόγια του εθνομάρτυρα της Κύπρου Αρχιεπισκόπου Κυπριανού λίγο πριν απαγχονιστή από τους Τούρκους το 1821, όπως τα κατέγραψε ο Κύπριος ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης στο έπος «Η ενάτη Ιουλίου 1821 εν Λευκωσία Κύπρου»:
«Η Ρωμιοσύνη εν φυλή συνόκαιρη του κόσμου,
κανένας δεν ευρέθηκεν, για να την ηξηλείψη.
Κανένας! Γιατί σκέπει την ‘που τα ‘ψη ο Θεός μου.
Η Ρωμιοσύνη εννά χαθή, όντας ο κόσμος λείψη».
Με αυτή την πίστη και με μια ασίγαστη βεβαιότητα νίκης η Κύπρος, με τον ακάνθινο στέφανο της καρτερίας της, προσέρχεται σήμερα προσκυνητής στον χώρο αυτό του μαρτυρίου και της θυσίας, και καταθέτει τον φόρο της ευγνωμοσύνης της στον βωμό του ολοκαυτώματος των ηρωομαρτύρων του Αρκαδίου.
1:56:00 π.μ.
