Ο Πυρπολητής Κωστής Γιαμπουδάκης

«Θάνατο» κράζουν όλοι αιώνια Κρήτη! κι ο Γαβριήλ στο Γιαμπουδάκη γνέφει κι έπειτα τη ματιά στα ουράνια στρέφει: «Ευχαριστώ, Θεέ Δικαιοκρίτη…» Στα ρείπια που φωτά το πρώτο αστέρι Κρήτη και δόξα δίδουνε το χέρι.
Γιώργης Καλομενόπουλος

Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2009

1915- Διονυσίου Μαραγκουδάκη-Χειρόγραφο

ΤΟ ΙΕΡΟΝ ΚΑΙ ΗΡΩΙΚΟΝ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΑΡΚΑΔΙ ΔΙΟΝ. ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΠΕΤΡΑΣ  Σελ 141 ……. Η συρροή των γυναικών , ασθενών γερόντων , ακμα... thumbnail 1 summary
ΤΟ ΙΕΡΟΝ ΚΑΙ ΗΡΩΙΚΟΝ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΑΡΚΑΔΙ
ΔΙΟΝ. ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΠΕΤΡΑΣ 
Σελ 141

……. Η συρροή των γυναικών , ασθενών γερόντων , ακμαίων ανδρών και αδυνάτων παιδίων ήτο καταπληκτική. Επληρώθησαν τα δώματα του θόλου και τα γειτνιάζοντα τούτω. Ουδόλως διέφερον ζώντων ολοκαυτωμάτων. Ουδέν άλλο υπελείπετο η ο θαρραλέος πυρπολητής, ίνα εκτελέση την υστάτην ιεράν θέλησιν του Γαβριήλ , συμπίπτουσαν ακριβώς τη των συρρευσάντων εκεί , αναφλέγων την εις μεγάλην ποσότητα (12 βαρελίων) σωζομένην εισέτι πυρίτιδα.
Τοιούτος επαρουσιάσθη ως άλλος θύτης ο ανδρειότατος εξ Άδελε Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης , εκπροσωπών τον Γαβριήλ και επιθέτων την κατακλείδα εις το δράμα, αντάξιος βοηθός του εκλιπόντος πρωταγωνιστού.

Δύναταί τις να φανταστή την τραγικότητα της στιγμής . Δραματικωτέρα ταύτης δυσκόλως συναντάται. Παρεμφερής ήτο η των Σουλιωτισσών αίτινες έβλεπον τον απότομον κρημνόν του Ζαλόγγου και χορεύουσαι εξφενδονιζοντο εις την άβυσσον. Η των εν Παλαιοκάστρω των Ψαρών και των εν Μεσσολογγίω , οπότε παρόμοιαι Εθνικαί μυσταγωγίαι ετελούντο.

Προς επιτέλεσιν του ιερού έργου δεν υπήρχε χρεία πυρός ή άλλου τινός αναφλεκτικού μέσου. Ήρκει η εκπυρσοκρότησις του όπλου του ρηθέντος Γιαμπουδάκη , όπως ανεφλεγή το λίαν εύφλεκτον υλικόν. …………………………………….

Σάββατο 5 Δεκεμβρίου 2009

1923- ΜΙΧ. Γ. ΠΡΕΒΕΛΑΚΙΣ

ΜΙΧ. Γ. ΠΡΕΒΕΛΑΚΙΣ 7-11-1923 ΑΡΚΑΔΙ Του Αρκαδιού η ολοκαύτωσις της οποίας μετά συγκινήσεως και υπερηφανείας τελούμεν την επέτειον, θα προ... thumbnail 1 summary
ΜΙΧ. Γ. ΠΡΕΒΕΛΑΚΙΣ 7-11-1923
ΑΡΚΑΔΙ
Του Αρκαδιού η ολοκαύτωσις της οποίας μετά συγκινήσεως και υπερηφανείας τελούμεν την επέτειον, θα προβάλληται ες αεί ως δείγμα της ανυπερβλήτου αφοσιώσεως και θυσίας εις τους ευγενείς υπέρ πίστεως και πατρίδος αγώνας των Ελλήνων.
Τας εκατοντάδας των γυνακοπαίδων των εις την Ιεράν μονήν εγκλεισθέντων και εκουσίως τον ένδοξον θάνατον αντί της ατίμου αιχμαλωσίας προτιμησάντων ήλαυνεν εις την θυσίαν και το μαρτύριον το αυτό πνεύμα όπερ ώθησε και τας Σουλιώτισσας μητέρας μετά των τέκνων αυτών εις το κρημνόν και τον θάνατον μετά τον χορόν του Ζαλόγγου.

Ο γενναίος Φρούραρχος της πολιορκουμένης Μονής Δημακόπουλος προτιμήσας να αποθάνη φορών την τιμίαν στολήν του Έλληνος Αξιωματικού παρά να σωθή άνευ αυτής εξεπροσώπει την ανδρείαν και την φιλοτιμίαν, την γενναιότητα και την αυταπάρνησιν μετά της οποίας ο Ελληνικός Στρατός νικών ή πίπτων αγωνίζεται πάντοτε τους υπέρ της ελευθερίας και απολυτρώσεως δούλων αδελφών εθνικούς αγώνας.

Η φλοξ του δαυλού του ήρωος Γιαμπουδάκι, η το Αρκάδι και αυτόν εις τους Ουρανούς ανυψώσασα ήτο η φλοξ της Κρητικής ανδρείας και φιλοπατρίας, η οποία εκπαλαί θερμαίνει των ηρωικών Κρητών τα στήθη και πυρακτώνει την καρδίαν αυτών, ήτο η φλοξ ή τας δέλτους της Κρητικής Ιστορίας καταυγάσασα και το Αρκάδι παρά το Σούλι και Μεσολόγγι εις την αθανασίαν προαγαγούσα.
Του δε Ηγουμένου Γαβριήλ η ευλογία του αγώνος και η εις τον αγώνα εκείνον καθοσίωσις αυτού και αυτοθυσία μετά της υπ’ αυτόν αδελφότητος ου μόνον την Μονήν μεγαλώνυμον εποίησεν αλλά και της θείας και Εθνικής αποστολής των Κρητικών Μονών αξίαν και υπεραξίαν άλλης Ιεράς εν Κρήτη Μονής τας υπέρ πίστεως και Πατρίδος θυσίας και αυτής έτι της εν τω Νομώ ετέρας αδελφής αυτής, της Ιεράς Μονής Πρέβελη.

Η Ιερά Μονή Πρέβελη ουδεμιάς άλλης Μονής εν παντί καιρώ και χρόνω κατά τους ιερούς και εθνικούς αγώνας υστέρησε και κατά την μεγάλην του 1821 επανάστασιν, πρόδρομος ούτως ειπείν, της μεγάλης έπειτα του Αρκαδίου θυσίας ου μόνον πρώτη αυτή εν τω Τμήματι τούτω την Σημαίαν του Αγώνος ύψωσε, αλλά και πάση θυσία υλικώς και ηθικώς ενίσχυσε και εστήριξεν αυτόν και δια της ζωής έτι του Ηγουμένου αυτής Μελχισιδέκ Τσουδερού και πολλών άλλων της Μονής αδελφών πεσόντων εις Πολεμάρχι Κισσάμου τη 3 Φεβρουαρίου 1823.
Χριστιανικόν και Ελληνικόν πνεύμα τας εν Κρήτη Μονάς επεσκίαζε και τους εν αυταίς μονάζοντας και βιούντας εις σκέψεις και πράξεις ενέπνεε και ήλαυνε δι’ ων την πίστιν ετήρουν και προήσπιζον και την ελευθερίαν της Πατρίδος παρεσκεύαζον νέοι Ιερομάρτυρες και νέοι εθνομάρτυρες εθελουσίως και χαίροντες αναδεικνύμενοι.

Προς τιμήν του Μοναχικού εν γένει πνεύματος, εξ ου επήγασε και η αύριον εορταζομένη ολοκαύτωσις του Αρκαδίου και ευλαβείας ένεκεν εις την μνήμην των εν Πολεμάρχι πεσόντων Πρεβελιαωτών δημοσιεύονται τα κάτωθι έγγραφα ακριβώς ως εν τοις πρωτοτύποις έχουσι.

Εν Ρεθύμνω τη 7 Νοεμβρίου 1923
ΜΙΧ. Γ. ΠΡΕΒΕΛΑΚΙΣ
Πηγή: Πολιτιστικός Οργανισμός Ρεθύμνου

1964- Ποίημα του Γιώργη Καλομενόπουλου

Στη μνήμη όσων έπεσαν Για το ιδανικό της λευτεριάς Ζη τ’ Αρκάδι το στερνό του δείλι… Κάθε του πια ελπίδα είναι χαμένη παιδιά, γυναίκες,... thumbnail 1 summary
Στη μνήμη όσων έπεσαν
Για το ιδανικό της λευτεριάς


Ζη τ’ Αρκάδι το στερνό του δείλι…
Κάθε του πια ελπίδα είναι χαμένη
παιδιά, γυναίκες, γέροι είναι σκυμμένοι
μπροστά στης Παναγιάς το καντήλι

Πράος πετιέται ο Γούμενος στην Πύλη
και λέει: «Αδελφοί μου αγαπημένοι
θάνατο ή σκλαβιά; Σαν αντρειωμένοι
αποκριθείτε, μ’ άτρεμα τα χείλη».

«Θάνατο» κράζουν όλοι αιώνια Κρήτη!
κι ο Γαβριήλ στο Γιαμπουδάκη γνέφει
κι έπειτα τη ματιά στα ουράνια στρέφει:

«Ευχαριστώ, Θεέ Δικαιοκρίτη…»

Στα ρείπια που φωτά το πρώτο αστέρι
Κρήτη και δόξα δίδουνε το χέρι.

Γιώργης Καλομενόπουλος Κρητική Εστία
Νοέμβριος Δεκέμβριος 1964, σελ. 169

Αφήγηση του διασωθέντος Ανδρέα Εμμ. Μπιρίκου

Αφήγηση του διασωθέντος Ανδρέα Εμμ. Μπιρίκου «Τρίτη μέρα αξέχαστα ήρθανε πρωί πρωί οι Τούρκοι στ’ Αρκάδι την ώρα που λειτουργούσανε. Εγ... thumbnail 1 summary
Αφήγηση του διασωθέντος Ανδρέα Εμμ. Μπιρίκου

«Τρίτη μέρα αξέχαστα ήρθανε πρωί πρωί οι Τούρκοι στ’ Αρκάδι την ώρα που λειτουργούσανε. Εγώ ήμουν δίπλα στο μπάρμπα μου το Γούμενο μέσα στην Εκκλησία και έρχεται ο βαρδιάνος και του λέει: «Γούμενε, το «Νίκη» επαίξανε στα Σκουλούφια και πέψε να δεις ανε φαίνωνται οι Τούρκοι». Ως τ’ άκουσεν ο Γούμενος έπεψε ένα ογρήγορο πολεμιστή κι οντεν εγύρισε εφώνιαξε απού τη πόρτα: «Ετοιμαστήτε, οι Τούρκοι όπου να ‘ναι φτάνουνε στο Μοναστήρι». Ετοτεσάς εγίνηκε στο Μοναστήρι μεγάλη φασαρία. Οι άντρες επιάσανε τ’ άρματα κι επήγανε στα μιτιρίζα και τα γυναικόπαιδα είπενε ο Γούμενος και μαζωχτήκανε στα κελλιά και στα Μεσοκούμια. Πολλοί ερρίχνανε μπαλωτές στον αέρα κι εφωνιάζανε «καλώς ωρίσετε».
Πριν κλείσουνε τσοι πόρτες του Μοναστηριού, εβάλανε μέσα ούλα τα ζωντανά κι απόεις εστελιώσανε την πόρτα με μεσοδόκια και πελέκια.
Απής εζώσανε οι Τούρκοι το Μοναστήρι εμήνυσε πάλι ο Πασσάς του Γουμένου να παραδοθούνε και δε μας κάνουνε πράμα, κι όντιμως μερικοί για να δοκιμάσουνε τσοι Τούρκους εβγάλανε στην Χανιώτικη Πόρτα από πάνω ένα Τουρκάκι πούχανε πιασμένο αποβραδύς κι ό,τι ώρα είδανε οι Τούρκοι το κοπέλλι του παίξανε και το σκοτώσανε κι αποκειδά εκαταλάβανε οι Χριστιανοί, είντα τύχη τσ’ ανήμενε.
Την πρώτη μέρα, στσ’ οκτώ του Νοέμπρη τσ’ έντεκα το βράδυ άλε τούρκα (5 μ.μ.) αρχίξανε να παίζουνε καννωνιές στην πόρτα, μ’ αυτή δεν επάθαινε κακό κι εφωνιάζανε οι γ’ εδικοί μας «α δε βαρειούνται, ας χτυπούνε μα κι η πόρτα και τα μπεντένια (τείχη) δεν πέφτουνε».
Το ίδιο βράδυ εξαναμήνυσε ο Πασσάς να παραδοθούνε κι όμως τσοι μαντατοφόρους του αρχίξανε στσοι μπαλωτές και φύγανε.
Τα μεσάνυχτα τσ’ ίδιας μέρας εφέρανε ένα μεγάλο καννώνι κι εστέσασίν το αντίκρυτα στη Χανιώτικη Πόρτα. Ξημερώματα στσ’ εννιά του Νοέμπρη εμάζωξε ο Γούμενος στην εκκλησιά τα γυναικόπαιδα και τσοι πολεμιστές κι εκειά γίνηκε ένα πράμα, που ώστε να ζω θα το θυμούμαι.
Έπαιρνε ο ένας τ’ αλλού συγχώρεση και εσίμωνε και τον εμεταλάβενε ο Γούμενος. Κι απόκειας ο Γούμενος εστάθηκε στην πόρτα τσ’ Εκκλησάς και μίλησε για την Πίστη, για την Πατρίδα, για το μεγάλο αγώνα και τη λευτεριά μας.
Το πρωί αρχίσανε οι Τούρκοι με τη μπουρμπάρδα κι επαίζανε τση πόρτας. Με πέντε – έξε καννωνιές εχαλάσανε την πόρτα. Από το χάλασμα αυτό εμπήκανε και πατήσανε οι Τούρκοι το Μοναστήρι…
Δυο λαγούμια είχανε ανοίξει οι Χριστιανοί, ένα στην ανατολική κι ένα στη δυτική μεριά. Όταν εμπήκαν πολλοί Τούρκοι, έβαλαν φωθιά στο λαγούμι της δυτικής μπάντας, μα δεν επήρενε φωθιά, γιατί είχε βραχεί το μπαρούτι.

Μια ώρα πέρασε από τότες, που μπήκανε οι Τούρκοι στ’ Αρκάδι και βάνει ο Κωστής ο Γιαμπουδάκης φωθιά με μπιστόλα στο μπαρούτι της κρασαποθήκης. Εμούχρωνε μπλειό (άρχισε να νυκτώνει), όταν βγήκε μια λάμψη θεόρατη κι ακούστηκε ένα βρούχος σα να παίξανε χίλια καννώνια, κι εσείστηκε η γης ούλη. Ο Γούμενος είχενε σκοτωθεί στην ταράτσα δυο ώρες πριν. Αυτό τόμαθα από άλλους, που τον ηύρανε…
Ένα μπαϊράκι 36 Λιβαδιώτες, Κρανιώτες και Ζωνιανοί ήσανε σφαλισμένοι στην «Τράπεζα». Οι Τούρκοι των είπαν να παραδοθούν και δε θα πάθουν τίποτα. Σκέφτηκαν: «Και να δώσωμε τα τουφέκια μας κακό και να μη τα δώσωμε, χωρίς φυσέκια είναι άχρηστα. Τότε ας τα δώσωμε και μπορεί να σωθούμε». Άμα τάδωσαν τους έσφαξαν. Στη μεγάλη Τράπεζα φαίνονται ακόμη οι μαχαιριές.
Το βράδυ στση εννιά του Νοέμβρη μπήκε ο τακτικός στρατός στη Μονή. Δόθηκε επίσημος υπόσχεσις ότι δεν θα σκοτωθεί κανείς κι έτσι όσοι ζούσανε στα κελλιά παραδοθήκανε κι ήμαστε ούλοι μαζί 114 ψυχομέτρι. Τσοι εθελοντές ετουφεκίσανε. Εκείνοι που φερθήκανε άγρια στους αιχμαλώτους ήσανε οι ντόπιοι Τούρκοι».
Ο γέρος ετελείωσε τη διήγησή του μ’ ένα βαθύ αναστεναγμό και πρόσθεσε: «Αυτό το κακό και το θρήνος, που έγινε στο Μοναστήρι, θα το διηγούνται χρόνοι και αιώνες».

*Απόσπασμα αφήγησης διασωθέντος Ανδρέα Μπιρίκου από το μνημειώδες έργο του Μητροπολίτη Τιμόθεου Βενέρη «Το Αρκάδι δια των αιώνων».

 Ο Ανδρέας Μπιρίκος ή Μπιρικάκης γεννήθηκε στο Πίκρι Ρεθύμνης το 1848. Υπήρξε υποτακτικός (δασκάλι) του Ιερομόναχου της Μονής Αρκαδίου Χρυσάνθου Βογιατζάκη. Θυμάται την επαναστατική κίνηση στη Μονή κατά την επανάσταση του Μαυρογένη και ιδιαίτερα το Αρκαδικό δράμα, καθότι διέμενε τότε στο Αρκάδι με την οικογένειά του. Μετά τη σύλληψή του κατόρθωσε να δραπετεύσει από τη θέση «Μετοχάκι» τη νύχτα της 9 Νοεμβρίου 1866.
Πέθανε στο Πίκρι στις 14-12-1932.

1966-Η ομιλία του κ. Χάρη Σαριδάκη

ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΠΕΜΠΤΗ 10/11/1966 Αρ. φύλλου 6319 Η ομιλία του κ. Χάρη Σαριδάκη στ’ αποκαλυπτήρια του ανδριάντος του Κ. Γιαμπουδάκη. (... thumbnail 1 summary
ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΠΕΜΠΤΗ 10/11/1966 Αρ. φύλλου 6319
Η ομιλία του κ. Χάρη Σαριδάκη στ’ αποκαλυπτήρια του ανδριάντος του Κ. Γιαμπουδάκη. (Απόσπασμα)


Και το άγγελμα το τρισάγιο που ξεπηδά από του λιβανιού την κνίσσα και τις ευλογίες της εκκλησίας από το τρανταχτό χτυποκάρδι των Ελλήνων της σημερινής γενεάς από τα θερμά δάκρυα υπερηφάνιας όσων έχουν την μεγάλη χαρά να ατενίζουν τη στιγμή αυτή του ήρωα πυρπολητή του Αρκαδιού Κωστή Γιαμπουδάκη, θα λέει και θα διαλαλή σε Ανατολή και Δύση πως ο ήρωας από το Αδελε ζή και πάλι ανάμεσά μας.
Όταν τις απογευματινές ώρες της 9ης Νοεμβρίου του 1866 ο Γιαμπουδάκης έκαμε το κάλεσμα του προς την πυριτιδαποθήκη του Αρκαδιού λέγοντας στα άπραγα κοριτσάκια, τις γυναίκες και τους ανήμπορους το «‘Αιντεστε στο λαγούμι μου! Μιαν αστραπή ναι ο χάρος! Μην τον φοβάστε. Η σκλαβιά είναι φαρμακωμένη και η χέρα των Αντίχριστων είναι μαγαρισμένη...» μιλούσαν με τα χείλη του οι αιώνες της κρητικής ψυχής με την αθανασία του πνεύματος της ιδέας που περικλείει τα κηρύγματά της.
Ακριβώς για αυτό και όταν «όλοι μαζί σαν μιαν αχνιά στον ουρανό ανέβηκαν…» και πάλι ο Γιαμπουδάκης ο Κωστής δεν έφυγεν με την έννοια της φθοράς από τον Αρκαδιώτικο χώρο αλλά παρέμεινε εκεί με το πνεύμα της αθανασίας.
…Ήταν στρατιώτης και μάλιστα εθελοντής στρατιώτης στο Αρκάδι μας και ο Κωνσταντής Γιαμπουδάκης και η απόφασις του να καεί μαζί με τα γυναικόπαιδα για να τα ελευθερώσει από τον κίνδυνο της σκλαβιάς ήτανε αβίαστη, αυθόρμητη, εθελοντική, εσωτερική προσταγή της καρδιάς του που είχε παρθεί πολλές μέρες πριν από την πολιορκία στην κουβέντα με τον ηγούμενο Χατζή Γαβριήλ Μαρινάκη.
Ποιος άλλος λοιπόν θα ταίριαζε να τιμήσει πιο άξια τον εθελοντή στρατιώτη και περιφρονητή του θανάτου από τον εθνικό μας στρατό. Η μορφή του πυρπολητού Κ. Γιαμπουδάκη από το βάθρον της αυτό της εθνικής τιμής θα διαλαλή εις τους αιώνας των αιώνων και θα διδάσκει εις τα παιδιά κάθε γενεάς τα οποία θα παρελαύνουν έμπροσθεν αυτής με τας σημαίας των ή θα περιπατούν ψυχαγωγούμενα, ότι η τιμή η οποία αποδίδεται εις όσους έκλεισαν μέσα βαθειά στην καρδιά των την Ελλάδα, η ψυχή των αναπτερούμενη από την αγάπη της ελευθερίας εστάθη ορθή εμπρός εις τους βάρβαρους και δεν έκαμε στην μια την κρίσιμη ώρα του κινδύνου αλλά έπραξεν το καθήκον της προς την πατρίδα. Δεν έχει μέτρα ή σταθμά μετρήσεως.
Και θα σκιρτούν οι καρδιές των Νέων παλικαριών της Κρήτης από το γλυκό χτυποκάρδι της προγονικής Τιμής και θα εγκολπώνονται το κήρυγμα και θα ρίχνονται στο στίβο των αγώνων κάθε φορά με το δικό του τρόπο ο καθένας για να μην αφήσει ποτέ η Κρήτη την σκυτάλη της αμίμητης προσφοράς προς την ιδέαν της Ελλάδος.
Αυτή είναι η όμορφη ώρα σου Κωστή Γιαμπουδάκη. Τιμημένε Αδελιανέ Πυρπολητή του Αρκαδιού, Βροντόλαλε κήρυκα της Ελευθερίας που η ψυχή σου και η καρδιά σου εστάθηκαν η Κρήτη της Κρήτης.

Θεοχάρης Σαριδάκης (Καμάρες-Άνω Μέρος 1920): Διευθυντής Ορφανοτροφείου, δημοσιογράφος (Κεδραίος), συγγραφέας και εκδότης.

Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2009

1936- Τιμόθεου Βενέρη- Το Αρκάδι δια των αιώνων

Απόσπασμα Κατά τας κρισίμους δια τους ημετέρους ταύτας στιγμάς και ότε ο περίαυλος της Μονής είχε κατακλυσθή από τους εχθρούς , ο ήρως Κ... thumbnail 1 summary
Απόσπασμα
Κατά τας κρισίμους δια τους ημετέρους ταύτας στιγμάς και ότε ο περίαυλος της Μονής είχε κατακλυσθή από τους εχθρούς , ο ήρως Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης , ο οποίος προ της εισβολής των Τούρκων εις τον περίαυλον είχεν εισέλθει εις την πυριτιδαποθήκην, εν τη οποία ευρίσκοντο βαρέλια πυρίτιδος και πυρίτις εις χύμα, εξεκένωσεν την πιστόλαν του εις την χαμαί χυμένην πυρίτιδα , εξ ής το πύρ μετεδόθη και εις τα περιέχοντα την πυρίτιδαν βαρέλια και εγένετο πάραυτα η έκρηξις.2
«Το γεγονός τούτο , αναφωνεί ο Σκίνερ , είναι έργον ηρωϊκόν και υπεράνθρωπον» 3
Σαν εγεμίσαν οι αυλές κ οι θόλοι γεμισμένοι,
τότε Γιαμπούς ο Κωνσταντής δε στέκει ν΄ανιμένη .
Δίδει τω λαγουμιώ φωθιά, το τέκος να το κλείση.
Κ έκαμε και του Μουσταφά κουρμπάνι να δειπνήση 4
Ο Κρότος της ανατινάξεως υπήρξε τρομακτικός 5 και τα αποτελέσματα καταστρεπτικώτατα. Ο θόλος της πυριτιδαποθήκης, το ανώγειον αυτής και τα ανώγεια των παρα την πυριτιδαποθήκην κελλίων ανετινάχθησαν μετα των εν αυτοίς εστιβαγμένων γυναικοκοπαίδων , υπό τα ερίπια δ΄αυτών ετάφησαν άνδρες6 , γυναίκες και παιδιά 7 .

Παραπομές
2. Η έκρηξις εγένετο αμέσως μετά τα σαλπίσματα της γενικής εφόδου περί την δύσιν του ηλίου (Ιδε ανωτέρω Ε.Ψαρουδάκη)
-- Λέγεται ότι ο Γιαμπουδάκης επυροβόλησεν άμα ως εκ του προς Β. μικρού παραθύρου της πυριτιδαποθήκης παρετήρησε το υπό τους τοίχους αυτής συγκεντρωθέν τμήμα του Αιγυπτιακού στρατού.
3. Ι.Ε. Ιλαρίωνος Σκίνερ . Σκληραγωγίαι εν Κρήτη κατά το 1867 , μεταφρασθείσαι εκ του Αγγλικού υπό Θ.Γ.Δίξωνος , Αθήναι 1868.
4. Αναγνώστου Ντούνη , Οι αγώνες της Κρήτης , Ποιήματα εν Χανίοις 1910 σ.33
5.Λέγεται ότι ο κρότος ηκούστη μέχρις Ηρακλείου. «Ο κρότος ην ούτω φοβερός , ώστε οι εντός του Λαβυρίνθου ευρισκόμενοι εντελήφθησαν αυτού σαφώς , καιτοι απέχει ο Λαβύρινθος της Μονής Αρκαδίου 25 περίπου μίλλια» (Ιωσήφ Χατζιδάκη σ.63)

ΤΙΜΟΘΕΟΣ ΒΕΝΕΡΗΣ

Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2009

1966- Ομιλία του Μακ. Αρχιεπισκόπου Μακάριου

«Κρητική Επιθεώρηση» Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 1966 Εορτάσθη με κάθε μεγαλοπρέπεια η 100ετηρις της Ολοκαυτώσεως του Αρκαδιού Παρέστησαν ο ... thumbnail 1 summary



«Κρητική Επιθεώρηση» Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 1966

Εορτάσθη με κάθε μεγαλοπρέπεια η 100ετηρις της Ολοκαυτώσεως του Αρκαδιού
Παρέστησαν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο κ. Κωνσταντίνος Μητσοτάκης

Ο λόγος του Μακαρίου
Εις τον χώρον τούτον έχωρεσε προ εκατόν ετών η δόξα της Ελλάδος. Εις την Μονήν του Αρκαδιού έστησεν η Κρήτη τον βωμόν της θυσίας και της ήγειρε τρόπαιον ελληνικού μεγαλείου. Και από του βωμού τούτου εξεπήγασε φως ανέσπερον, καταυγάζων την ιστορικήν πορείαν του Έθνους.

Εις τον βωμόν τούτον της θυσίας, σύμβολον της ανθρώπινης καταξιώσεως, στρέφουν σήμερον οι Πανέλληνες τον νουν και την καρδίαν, αποτίοντες ευγνωμόνως φόρον τιμής εις την αποτίοντες ευγνωμόνως φόρον τιμής εις την μνήμην των ηρώων και μαρτύρων του ολοκαυτώματος του Αρκαδίου. Εις τον βωμόν του Αρκαδίου προσέρχεται σήμερον και η μαχομένη Κύπρος καταθέτουσα ευλαβώς και τον ιδικόν της φόρον τιμής. Προσέρχεται δια να αντλήση έμπνευσιν και δύναμιν, πίστιν και φως από την φλόγα του ολοκαυτώματος δια την συνέχισιν του αγώνος της.
Προσέρχεται εις το Αρκάδι δια να επαναβεβαιώση από του ιερού αυτού χώρου ότι θα συνεχίση τον αγώνα της Ενώσεως μετά της μητρός πατρίδος μέχρι τέλους, ότι σταθερά και ακλόνητος, άκαμπτος και ανυποχώρητος θα παραμείνη επί της αγωνιστικής επάλξεως μέχρι της νίκης, μέχρι της Ενώσεως.

Η Ένωσις υπήρξε το περιεχόμενον και ο σκοπός της μακράς Κρητικής Επαναστάσεως. Και το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, του οποίου την εκατονταετηρίδα εορτάζει σήμερον το Έθνος, αποτελεί τον αποκορύφωσιν του Κρητικού αγώνος και την αποθέωσιν του Κρητικού ηρωισμού. Εις την κάμινον της δοκιμασίας του Αρκαδίου κατεκάη παν το φθαρτόν και το πρόσκαιρον εις την απλήν ανθρωπίνην υπόστασιν των υπερασπιστών και των μαρτύρων του. Και παρέμεινεν εντός αυτών μόνον φως, το φως από την φλόγα της θείας προελεύσεως και της ελληνικής καταγωγής των. Με αυτό το θείον ελληνικό φως υπό τας ευλογίας του Ηγουμένου Γαβριήλ επυροδότησε την πυριτιδαποθήκην ο Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης δια να υψώση φωτεινόν μετέωρον εις το στερέωμα την Μονήν αυτήν, σύμβολον αυταπαρνήσεως των Ελλήνων και έκφρασιν μαρτυρικού ηρωισμού των ανθρώπων.

Εις την ιεράν αυτήν Μονήν ηγωνίσθη, επόνεσεν, εμαρτύρησεν, εδοκιμάσθη η ψυχή της Κρήτης ψυχή αιωνόβιος και αγέραστος και ακατάβλητος, η οποία κατακόρυφος υψούται εις τα τραχέα αυτά όρη, τα οποία έθρεψαν αρχαίους μυθολογικούς θεούς και έδωσαν καταφύγιον εις ήρωας ανθρώπους. Εις την λάμψιν των εκρήξεων, εις το πυρ του ολοκαυτώματος, απήστραψε το ιδικόν της φως, το φως της Κρήτης. Και δεν εσβέσθη έκτοτε το φως αυτό από το στερέωμα τούτο. Δια περά αιθέρας, απλούται εις τα κύματα; τα οποία περιβάλουν και λικνίζουν την ηρωίδα νήσον, νήσον αρχαίων Θεών και ανδρών ημιθέων και αντανακλά και φωτίζει την οικουμένην.

Εις το παράδειγμα της Κρήτης, παράδειγμα αγώνος και θυσίας, στρέφεται πάντοτε και εμπνέεται η Κύπρος. Εις τον ιδικόν της μόχθον, μόχθον καταξιούντα, εις τον ιδικόν της πόνον, πόνον αποθεούντα, εις την ιδικήν της αιματίνην γραμμήν, γραμμήν επιψαύουσαν τα θεία κράσπεδα, ευρίσκει η Κύπρος την κατάφασιν του ασιγάστου πόθου της, δι’ ελευθερίαν, δια τη Ένωσιν μετά της μητρός πατρίδος Ελλάδας, πατρίδος όλων των πατρίδων, κοιτίδος τω ευγενών ανθρωπίνων ιδεωδών; η οποία εγέννησε θεούς, δια της οποίας κατά την θείαν ρήσιν, «εδοξάσθη ο υιός του ανθρώπου».

Προς αυτήν την πατρίδα, την Ελλάδα υπήρξε πάντοτε σταθερώς προσηλωμένη η Κύπρος, επί τόσους αιώνας δουλεύσασα υπό κατακτητάς ποικίλους, χωρίς ποτέ ψυχικώς να δουλευθή, χωρίς ποτέ να απωλέση τους εθνικούς προσανατολισμούς της.

Εις τας στοιβάδας των μακρών τούτων αιώνων διαφυλάζαμεν και εθερμάναμεν τας εθνικάς προσδοκίας μας. Εις τον άκμονα των δοκιμασιών εσφυρηλατήσαμεν την πίστιν μας επί τα πεπρωμένα μας. Εις βωμούς θυσιών, παλαιών και προσφάτων και σημερινών καταξιούμεν την ελληνικήν μας υπόστασιν και τα νεκρά σώματα μαρτύρων και ηρώων μας απλούμεν και επεκτείνομεν δια να γεφυρώσουν αποστάσεις και να ενώσουν την Κύπρον μετά της Ελλάδος.

Ακραίοι θεματοφύλακες των εθνικών παραδόσεων πάντοτε προς την Ελλάδα είμεθα εστραμένοι, εκ της Ελλάδος εμπνεόμεθα δια την Ελλάδα αγωνιζόμεθα, με σκοπόν σταθερόν, αναλλοίωτον και αμετάθετον την Ενωσιν.

Γνωρίζομεν τας δυσκολίας και τα πολλά εμπόδια, τα οποία παρεμβάλλονται εις την εθνικήν πορείαν μας.
Ουδεμία όμως δύναμις είναι ικανή να ανακόψη την πορείαν μας αυτήν. Θα αντιμετωπίσωμεν τας δυσκολίας, θα αντιπαλαίσωμεν προς τας αντιξοότητας, θα υπερνικήσομεν τα εμπόδια. Ούτε απειλαί, ούτε εκβιασμοί, ούτε εκφοβισμοί, ούτε επιδρομαί, ούτε εισβολαί, ούτε θάνατος δύναντα να πτοήσουν τον Κυπριακόν ελληνισμόν ή να κάμψουν το φρόνημά του ή να λυγίσουν την αντίστασιν του ή να τον εξαναγκάσουν να δεχθή λύσιν αντίθετον προς την θέλησιν και τους πόθους του. Και θέλησις και πόθος του Κυπριακού Ελληνισμού είναι όπως η Κύπρος ακεραία και αδιαίρετος ενωθή μετά του υπολοίπου εθνικού κορμού. Ελληνικήν και ακεραίαν την διεφυλάξαμεν, ελληνικήν και ακεραίαν θα την παραδώσωμεν εις τας μητρικάς αγκάλας. Η Κύπρος γίνεται ολοκαύτωμα, αλλά δεν διχοτομείται.

Η Κύπρος επαναβεβαιοί σήμερον εις το Αρκάδι τους εθνικούς δραματισμούς της, αντλεί δύναμιν από το ολοκαύτωμα του και σφυρηλατεί την πίστιν της επί την τελικήν δικαίωσιν, την Ένωσιν μετά της Ελλάδος.

Επηκαλούθησεν επιμνημόσυνος δέησις εις το κενοτάφιον των πεσόντων και η κατάθεσις στεφάνων υπό του Αυλάρχου του Βασιλέως και του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.
Εις την Ιστορικήν Τράπεζαν της Μονής παρετέθη γεύμα εις τους επισήμους κατά την διάρκειαν του οποίου ωμίλησεν ο υπουργός της Δικαιοσύνης κ. Κωνστ. Στεφανάκης.